Gücün ve cesaretin sembolü olan ormanlar kralı aslanları bilmeyen yoktur. Gösterişli yeleleri, güçlü kükremeleri ile besin zincirinin en tepesinde bulunan aslanlar birer süper avcıdırlar (apex) ve hiçbir doğal avcıları yoktur. Aslanlar sıcakkanlı hayvanlardır ve sürüler halinde yaşarlar. Mitolojiden takım logolarına kadar her yerde karşımıza çıkan aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa nasıl bir yol izliyor birlikte inceleyelim.
Doğum ve Yavruluk Dönemi
Aynı sürü içinde bulunan dişi aslanlar benzer zamanlarda doğum yaparlar. Doğum vakti gelen dişi sürüden ayrılır ve kendisine sık çalılıklardan oluşan güvenli bir alan bulur. Her 2 yılda 1 yavrulayan dişi aslanlar tek seferde 1 ila 6 arası yavru doğururlar. Yaklaşık 1,5 kg ağırlığında ve benekli bir kürk ile doğan yavrular ilk haftalarını güvenli bir sığınakta ya da sık çalılıkların içinde geçirirler. Dişi aslanlar yavruların yerini ayda birkaç defa değiştirerek güvenli noktalara taşırlar. Bunu yapmalarının nedeni son derece savunmasız olan yavrularını yırtıcı hayvanlardan korumaktır. Yavruların benekli doğmaları da çevrelerine daha iyi uyum sağlayarak yırtıcılar tarafından fark edilmelerini zorlaştıran doğal bir adaptasyonun sonucudur.
Aslan yavruları gözleri kapalı olarak doğarlar. 10 günlük olduklarında gözleri açılır ancak tamamen görebilmeleri için 1 hafta daha geçmesi gerekir. Yavrular 10-15 günlük olduklarında yürümeye başlarlar. 3 aylıkken et yemeye başlayan yavrular 6 aylık olduklarında sütten kesilirler.
Yavrular 2 aylık olduklarında dişi aslanlar yavrularıyla birlikte sürüye geri dönerler ve yavrular sürünün geri kalanıyla tanışır. Sürüler genellikle biri lider olmak üzere 2-3 erkek aslan, birkaç dişi aslan ve yavrulardan oluşur. Bir aslan sürüsünde 20 civarı aslan vardır ancak bu sayı bazı sürülerde 40’a kadar çıkabilir. Sürüye katılan yavrular günün büyük bir bölümünü oyun oynayarak geçirirler. Yavrulara avlanmayı dişi aslanlar öğretirken erkek aslanların görevi de yavruları korumaktır
Her ne kadar yetişkin aslanların doğal bir avcıları olmasa da yavruların dışarıdan gelen tehditlere karşı korunmaları gerekir. Sırtlanlar, timsahlar ve çita, leopar gibi büyük kediler yavruları öldürebilirler. Özellikle de büyük kediler hem karınlarını doyurmak için hem de yavrular büyüdüğünde oluşacak rekabeti azaltmak için yavruları avlarlar.
Aslan Kreşi: Aynı sürüde bulunan dişilerin hemen hemen her zaman aynı zamanlarda doğum yaptıklarını söylemiştik. Yavrularının yaşları birbirlerine yakın olan bu dişiler bir tür “kreş” kurarlar. Dişiler için kreş kurmanın en büyük avantajı yavruları korumaktır. Bir grup dişinin yavrularını aslanlarda sıkça görülen yavru katilliğinden koruma ihtimali tek bir dişinin yavruları koruma ihtimalinden daha yüksektir. Peki, nedir bu yavru katilliği?
Aslanlarda Yavru Katilliği: Dişi aslanlar yavruları en az 18 aylık olana kadar yeniden çiftleşemezler bu nedenle yavruların babası olmayan bir erkek aslan sürüdeki dominant erkeğin yerini aldığında ilk işi halefinin çocuklarını öldürmek olur. Bu durum o kadar yaygındır ki tüm yavru ölümlerinin dörtte biri bu şekilde gerçekleşir. Dişiler yavruları büyüyene kadar çiftleşmezken tüm yavrularını kaybeden dişi aslanlar kısa bir süre içinde yeniden çiftleşmeye hazır hale gelirler. Erkek bir aslan yaklaşık 1,5 kat daha büyük olduğu için dişi bir aslanı rahatça yenebilir ancak bir kreşte en az 2 dişi aslan bulunur ve bu dişiler bütün yavrularını olmasa da bazılarını koruyabilirler.
Gençlik Dönemi
Yavrular 11 aylık olduklarında avlara katılmaya başlarlar. Yavrular 4 yaşına geldiklerinde artık tamamen yetişkin bir aslan olmuşlardır. Benekli kürkle doğan aslanlar yetişkin olduklarında kürklerindeki benekler tamamen kaybolur ve yerini altın – sarı renklerindeki kürke bırakır.Yetişkin bir erkek aslan ortalama 150-250 kg ağırlığında olurken ortalama bir dişi aslan 120-180 kg ağırlığındadır.
Aslanların kükremeleri 8 km uzaktan duyulabilir.
Sadece erkek aslanların yeleleri vardır. Erkek aslanların yeleleri 12-14 ay civarında çıkmaya başlar ve son halini yavrular 2 yaşına geldiklerinde alır. Yaş ile birlikte yeleler uzamaya devam eder ve rengi koyulaşır. Yelelerin varlığını ya da yokluğunu genetik ve çevresel adaptasyon belirler. Stres, testesteron seviyelerinde düşüş aslanların yelelerini kaybetmelerine neden olur tıpkı erkeklerde görülen saç dökülmesi gibi. Ayrıca Kenya’da yelesiz erkek aslan popülasyonu vardır hiçbir zaman yeleleri çıkmayan bu erkek aslanların evrimsel bir adaptasyon sebebiyle yelesiz oldukları düşünülmektedir.
Dişiler tüm yaşamları boyunca içine doğdukları sürüde kalırlar. Erkekler ise 2-3 yaşlarına geldiklerinde ya sürüden ayrılırlar ya da sürüdeki erkek aslanlar tarafından sürülürler. Eğer erkek aslanlar sürüden birlikte ayrılırlarsa ya da sürüden ayrıldıklarında bir arada kalmaya devam ederlerse buna koalisyon denir. Koalisyon kurmak hem avlanmada hem de dominant erkeği devirerek yeni bir sürüyü ele geçirmede erkek aslanların şanslarını arttırır.
Avlanma Stratejileri
Bir aslan sürüsü içinde avlanma görevi çoğunlukla dişi aslanlardadır. Dişiler takım çalışması sayesinde büyük memeli hayvanları avlayabilirler. Açık alanlarda dişi aslanların bir kısmı avı takip edip çevresini sarar ve pusuda bekleyen diğer aslanlara doğru kovalar. Pusuda bekleyen diğer dişiler de avı yakalar. Avlanma sırasında çok fazla enerji harcayan aslanlar gereken enerjiyi toplamak için günde 21 saate kadar dinlenebilirler.
Aslanlar zebra, antilop, zürafa, bufalo, yavru filler, gergedan gibi hayvanları avlarlar ancak kıtlık zamanlarında kemirgen ve sürüngen hayvanlar gibi daha küçük hayvanları da avlayabilirler. Aslanlar ayrıca sırtlan, leopar ve diğer yırtıcıların avlarını da çalarlar.
Sosyal Yapı
Aslanlar sürü halinde yaşayan tek kedi türüdür. Aslan sürüleri aslında birer aile gruplarıdır. Büyük bir aslan sürüsünde 3-4 erkek aslan, çok sayıda dişi aslan ve yavruları bulunur. Bir sürüde yer alan dişi aslanların tamamı birbirleriyle akrabadır. Yavru aslanlardan dişi olanlar hayatları boyunca sürüde kalırlarken erkek yavrular büyüdüklerinde sürüden ayrılırlar. Bu erkek aslanlar ya kendi sürülerini kurarlar ya da bir başka aslanı alt ederek sürüsünü ele geçirirler.
Sürü içindeki erkek aslanların en önemli görevi bölgelerini korumaktır. Bunu alanlarını idrar ile işaretliyerek, bölgeleri içinde sürekli devriye gezerek ve bölgelerine yaklaşan hayvanları kovalayarak yaparlar. Dişi aslanlar ise sürünün birincil avcılarıdır. Antilop, zebra ve diğer büyük hayvanları avlamak için birlikte çalışırlar. Bu avların çoğu aslanlardan daha hızlıdır ancak takım çalışması sayesinde av başarılı olur. Dişi aslanlar ayrıca yavruların yetiştirilmesinde de birlikte hareket ederler.
Yaşlılık ve Ölüm
Aslanlar gücün simgesi birer süper avcı olsalar da doğada hayatta kalmak onlar için de kolay değildir. Doğada dişi bir aslan ortalama 15-16 yıl yaşarken erkek aslanların yaşam süresi sadece 8-10 yıl kadardır. Aslanlar hastalık, yaşlılık, açlık veya diğer aslanların saldırıları sonucunda ölebilirler. Ayrıca yaşlı aslanlara sırtlan sürülerinin saldırdığı da bilinen bir gerçektir. Yaşam sürelerinden de anlaşılacağı üzere erkek aslanlar dişilere göre daha dezavantajlı durumdadırlar. Erkek bir aslan 3-4 yaşlarına geldiğinde sürüden ayrılması gerekir. Tek başına sürüden ayrılan bir aslan açlıktan veya bölgelerini korumak isteyen diğer aslanların saldırıları sonucunda ölebilir. Bir sürünün lideri olan erkek aslanlar bile eninde sonunda daha genç ve güçlü bir aslan tarafından alt edilirler. Ormanların kralı bile olsalar doğada hayatta kalmak onlar için de çok zordur.
Kaynakça
https://www.worldanimalprotection.ca/education/animal-facts/lion-facts
https://www.nationalgeographic.com/animals/mammals/facts/african-lion
https://www.ifaw.org/animals/lions
https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/3YJBjqHsDdkJhvf8ZLC6zq6/lions
https://animalcorner.org/animals/lion/
aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa aslanların yaşam döngüsü doğumdan krallığa
